پنجشنبه / ۸ آبان / ۱۴۰۴ Thursday / 30 October / 2025
×
از روزی که فرانسه در سال ۱۸۳۹ میلادی نخستین شیوه عملی عکاسی را به جهان معرفی کرد تا امروز که در ایران پروژه‌هایی چون «نمابین» چشم‌اندازهای تازه‌ای از جهان پیرامون را ثبت و به اشتراک می‌گذارند، عکاسی راهی طولانی پیموده است؛ راهی که هم دانش آزاد و هم خلاقیت فردی را در خدمت ثبت حافظه بصری بشر قرار داده است.
روز جهانی عکاسی و سهم قم در بازگشت به صحنه تصویری ایران

به گزارش روابط عمومی موسسه فرهنگی هنری عکاسان قم، هر سال در تاریخ ۱۹ آگوست (۲۸ مرداد)، جهان روز عکاسی را گرامی می‌دارد. در چنین روزی در سال ۱۸۳۹ میلادی، دولت فرانسه نخستین شیوه عملی عکاسی، یعنی داگرئوتیپ را به جهانیان معرفی کرد. این روش به ابتکار لویی داگر و نیسفور نیپس شکل گرفت. پس از درگذشت نیپس، داگر با دولت فرانسه به توافق رسید که در برابر دریافت حقوق مادام‌العمر برای خود و خانواده نیپس، تمام جزئیات فنی این فرآیند را علنی کند. همین تصمیم ساده، باعث شد عکاسی در مدت کوتاهی به دانشی در دسترس همگان تبدیل شود و خیلی زود به سراسر جهان راه پیدا کند.

 

کمی بعد، رد پای این اختراع تازه در ایران هم دیده شد. نیکلای اول و ملکه ویکتوریا دستگاه داگرئوتیپ را به محمدشاه قاجار هدیه کردند و نخستین تجربه‌های عکاسی در ایران شکل گرفت. تنها نمونه باقی‌مانده از آن دوران، خودنگاره‌ای است از ملک‌قاسم‌میرزا، فرزند فتحعلی‌شاه، که او را به عنوان نخستین عکاس ایرانی معرفی می‌کند. از همان‌جا، مسیر تازه‌ای آغاز شد که بعدها با علاقه ناصرالدین‌شاه و تأسیس «عکاسخانه مبارکه» در کاخ گلستان، گسترده‌تر شد.

 

امروز، در روز جهانی عکاسی، نمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها در گوشه و کنار ایران برگزار می‌شود، عکاسان گروهی یا فردی به ثبت لحظه‌های تازه می‌پردازند و آثارشان را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارند. این روز تنها متعلق به حرفه‌ای‌ها نیست؛ کسانی که بدون عنوان رسمی یا رزومه بلند، از کوچه‌ها، معماری‌ها، طبیعت یا زندگی روزمره مردم عکاسی می‌کنند، سهم بزرگی در حافظه بصری جامعه دارند.

 

در شهر قم هم این علاقه به‌وضوح دیده می‌شود. هرچند نهادی


سال‌هاست خود را متولی اصلی این حوزه معرفی می‌کند، اما سهم اصلی رشد و پویایی عکاسی در این شهر از جای دیگری می‌آید. دانشگاه‌ها با راه‌اندازی رشته عکاسی، آموزش رسمی را وارد میدان کرده‌اند و مؤسسه‌های فرهنگی و هنری متعددی با برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های تخصصی، فضای تازه‌ای برای پرورش علاقه‌مندان ایجاد کرده‌اند. همین فعالیت‌ها باعث شده قم، که پیش‌تر هم در تاریخ عکاسی ایران نامی شناخته‌شده داشت، دوباره به صحنه بازگردد و صدا و تصویر تازه‌ای از خودش به گوش برساند.

به نظر می‌رسد روند فعلی نویدبخش آینده‌ای روشن برای عکاسی در قم است؛ آینده‌ای که در آن، شهر بار دیگر می‌تواند در سطح ملی و فراتر از آن مطرح شود، این بار نه فقط به دلیل گذشته تاریخی‌اش، بلکه به واسطه نسل تازه‌ای از عکاسان که در حال شکل‌گیری هستند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *